Borys Pasternak - noblista bez nobla zaszczuty przez władze

„Doktora Żywago” znają wszyscy - albo w postaci książki, albo słynnego filmu. Obraz Davida Leana był adaptacją książki nagrodzonej Noblem. Noblem, po którym w ZSRR rozpoczęła się nagonka na pisarza.

Opowieść o losach piszącego wiersze i grającego na bałałajce doktora Jurija Żywagi weszła do kanonu światowej literatury, chociaż nie brakowało również jej krytyków, i nie byli to tylko członkowie radzieckiego politbiura.

Urodzony w 1890 roku w Moskwie Boris Leonidowicz Pasternak tradycje artystyczne wyniósł z domu. Ojciec Leonid Osipowicz był malarzem, członkiem grupy pierie-dwiżników. Należał do Cesarskiej Akademii Sztuk. Urodził się w Odessie w rodzinie żydowskiej. Kiedy jego obraz „List z do-mu” znalazł się w słynnej Galerii Trietiakowskiej, przeniósł się do Moskwy. Tam w 1889 r. ożenił się z poznaną jeszcze nad Morzem Czarnym nauczycielką gry na fortepianie, Rozalią Isidorow-ną Kaufman, a po roku przyszedł na świat pierworodny syn Boris Leonidowicz.

U Pasternaków bywali najwybitniejsi przedstawiciele sfery kultury tamtej epoki. Rodziców pisarza odwiedzał słynny malarz Izaak Lewitan, posłuchać można było Siergieja Rachmaninowa, przychodził też sam Lew Tołstoj. Nic więc dziwnego, że młody Bo-ria chłonął od małego artystycznego ducha. Chciał być kompozytorem, potem studiował pra-wo i filozofię. Studia skończył, ale nigdy nie odebrał dyplomu, który pozostał w archiwum Imperatorskiego Uniwersytetu Moskiewskiego.

Pierwsze wiersze Pasternaka opublikował w 1913 r., rok później zadebiutował jako prozaik. W czasie I wojny światowej Boris Pasternak spędził kilka miesięcy w Aleksandrowsku w guberni permskiej w pobliżu Uralu. Badacze uważają, że to Perm stał się pierwowzorem wykorzystanego w książce Juratina.

Rewolucja i wojna domowa w Rosji spowodowała, tak jak i dla powieściowej rodziny Żywagów, diametralne i nieodwracalne zmiany. Pasternakowie (bez Borysa i Aleksandra) wyjechali na Berlina, gdzie ojciec pisarza miał zostać poddany leczeniu. Do Rosji już nie wrócili. Rodzina stała się jedną z wielu przedstawicielek tzw. białej emigracji w Berlinie. Po dojściu do władzy nazistów wyjechali jednak z Niemiec do Anglii, gdzie ojciec Borysa zmarł w 1945 roku.