Ekologia, woda i zabawa, czyli rośnie nowe pokolenie
Przedsiębiorstwa wodociągów w województwie śląskim od wielu już lat stawiają na mocną edukację ekologiczną. Udaje się to także m.in. dzięki dotacjom z NFOŚiGW oraz WFOŚiGW.
Nietypową ścieżkę edukacyjną zaproponował najmłodszym Jastrzębski Zakład Wodociągów i Kanalizacji S.A. Nazywa się „Rzeka wiedzy”, a pomysł na jej uruchomienie prawie siedem lat temu okazał się strzałem w dziesiątkę.
Wejść do wnętrza olbrzymiej ryby...
- Wiele lat temu zwiedzałem przedsiębiorstwo wodociągowe w Kopenhadze i wówczas postanowiłem sobie, że kiedyś osiągniemy ich poziom, jeśli chodzi o jakość wody czy inwestycje. To się udało, bo mamy bardzo dobrą wodę, a także wysokie parametry jakości oczyszczania ścieków - mówi Tadeusz Pilarski, prezes Jastrzębskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. - Dodatkowo zaproponowaliśmy mieszkańcom ścieżkę edukacyjną na europejskim poziomie. Warto pamiętać, że edukacja i ochrona środowiska - oprócz dostarczania wody, odbioru i oczyszczania ścieków - to także bardzo ważne zadania przedsiębiorstwa wodociągów - dodaje.
Ścieżkę ekologiczną, która znajduje się na terenie „Zakładu Ochrony Wód” Ruptawa można zwiedzać od 2016 roku. Wytypowano tam 14 stanowisk, które dotyczą nie tylko gospodarki wodno-ściekowej, ale także zrównoważonego rozwoju i odnawialnych źródeł energii. Wszystkie stanowiska są tak przygotowane, żeby były jak najbardziej atrakcyjne dla najmłodszych. Przykładowo. Zwiedzający wchodzą do wnętrza ogromnej ryby, w której głowie zamontowano... stanowisko z mikroskopem. W nim zaś można podpatrywać mikroorganizmy wchodzące w skład osadu czynnego. Jest tam także gra na ruchomych sześcianach, a także drewniane koło wodne zasilane oczyszczonymi ściekami jako przykład ekoenergii.
W czasie zwiedzania dodatkowo można oglądać bajki i filmy, zagrać w gry, quizy, wejść na taras, z którego widać oczko wodne, przejść przez mostek. - Uczestnicy wycieczek są zachwyceni naszą ścieżką. To dla nas ogromna satysfakcja, gdy otrzymujemy kartki z podziękowaniem od przedszkolaków - mówi Izabela Wieczorek z Centrum Edukacji Ekologicznej. - Nie spodziewaliśmy się, że ścieżka będzie się cieszyć tak dużym zainteresowaniem. Z drugiej strony jednak, tylko taka liczba zwiedzających, pozwala na utrzymanie efektu ekologicznego związanego z przyznaniem nam dotacji na inwestycję - tłumaczy.
Co ciekawe, wszystkie działania prowadzone przez założone w 2009 roku Centrum Edukacji Ekologicznej okazały się strzałem w dziesiątkę. Oprócz ścieżki, CEE zaprasza na wykłady, prelekcje, zwiedzanie oczyszczalni, a nawet spotkania z pszczelarzami. Okazuje się, że na terenie małej oczyszczalni, swoje pasieki mają pszczelarze, którzy chętnie opowiadają dzieciom o życiu pszczół.
Centrum zostało dodatkowo doposażone w nowoczesny sprzęt i pomocne naukowe, w tym m.in. tablicę multimedialną, dotykowy telewizor, mikroskop z kamerą, zestawy do analiz wody czy model obiegu wody. Od początku istnienia Centrum zwiedzający mogą wziąć udział w „Podróży kropelki”, czyli spacerze po Zakładzie Ochrony Wód Ruptawa. Dzieci najpierw oglądają filmy edukacyjne i prezentacje multimedialne o gospodarce wodno-ściekowej, dowiadują się o deficycie wody pitnej na świecie oraz sposobach oszczędzania wody w domu. Dzięki makietom (oczyszczalni, stacji uzdatniania wody itp.) i dioramom (m.in. żeremie bobrowe, ekosystem jeziorny, siedlisko żółwia błotnego) odwiedzający mogą zobaczyć, jak kropla wody wędruje w ekosystemie. Dla młodzieży jest minilaboratorium, gdzie można przeprowadzać doświadczenia z wodą, a poprzez mikroskop poznać świat mikroorganizmów, które tworzą osad czynny.
Wyposażenie ścieżki edukacyjnej oraz doposażenie Centrum Edukacji Ekologicznej było możliwe dzięki dotacji z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, którą JZWiK otrzymał w ramach realizacji zadania „Edukacja dla ekoRozwoju”.
Miodowa wioska
Dąbrowskie Wodociągi sp. z o.o. także stawiają na edukację ekologiczną dzieci i młodzieży Już w 2015 roku spółka rozpoczęła edukacyjny projekt ekologiczny, w ramach którego 1500 dzieci z klas trzecich dąbrowskich szkół podstawowych odbyło kurs na Strażnika Czystej Wody. W trakcie warsztatów uczniowie dowiadują się skąd bierze się woda w kranie, śledzą zmagania Maga z Władcą Ścieków a na koniec, po solidnym treningu, razem z pracownikami oczyszczalni dokonują magicznej przemiany ścieków w czystą wodę, gaz, energię elektryczną i ciepło. Uczniowie rozpoczynają dzień od zajęć przy multimedialnej makiecie - jedynej takiej w Polsce, biorą udział w interaktywnym quizie.
W 2021 r. utworzono ścieżkę dydaktyczną „Miodowa Dąbrowa - edukacyjna ścieżka Dąbrowskich Wodociągów”. W pomysł zostały zaangażowane dzieci z dąbrowskich szkół i przedszkoli, przeprowadzono konkurs na nazwę alei. Zwyciężyły przedszkolaki z grupy Papużki z Przedszkola nr 33. Oficjalne otwarcie odbyło się w maju ubiegłego roku w Światowy Dzień Pszczoły. Utworzono pasiekę składającą się z 10 uli, a aby zapewnić pszczołom odpowiednie warunki bytowania powstała łąka kwietnia. Dostępne są również tablice informujące m.in. o życiu pszczół, roślinach miododajnych, procesach powstawania miodu. Dodatkowymi atrakcjami są: ul pokazowy, fotościanka, pszczele warcaby oraz model pszczoły. Tematyka ścieżki nie jest przypadkowa, gdyż to właśnie pszczoły są odpowiedzialne za dostarczanie wody do ula. Projekt został doceniony przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Spółce przyznano dotację przedsięwzięcia w wysokości 50% kosztów kwalifikowanych.
Warto też dodać, że we wrześniu w każdym dąbrowskim przedszkolu i szkole pojawiły się dystrybutory. W placówkach stanęło aż 126 dystrybutorów. Dzięki tej akcji, dzieci mają nieograniczony dostęp do świeżej wody. Wystarczy tylko spakować do plecaka kubek albo bidon. Takie rozwiązanie oprócz korzyści zdrowotnych i ekonomicznych, ma także korzyści dla środowiska. Dostęp do świeżej wody jest kluczowy w minimalizowaniu zużycia plastiku.
