Choruje na nią niemal pół miliona Polaków, a na świecie zmaga się z tą przypadłością ok. 60 milionów osób. Epilepsja, potocznie zwana padaczką, to choroba neurologiczna, przez którą wielu chorych nadal spotyka się ze społecznym wykluczeniem, spowodowanym obawami i brakiem wiedzy o tym, jak zachować się w trakcie ataku. Tylko w 2022 roku zdiagnozowano 27 tys. nowych zachorowań, a liczba chorych wciąż rośnie. Co powinniśmy wiedzieć o tej chorobie?
Epilepsja – objawy i przyczyny
Padaczka jest to choroba neurologiczna, dotyczy struktur mózgowia, polega na zaburzeniach bioelektrycznych w obrębie struktur komórki nerwowej. U zdrowej osoby sieci komórek nerwowych przekazują pomiędzy sobą impulsy. W przypadku osób chorych na padaczkę dochodzi do zakłóceń pomiędzy tymi impulsami, w konsekwencji skutkuje to wyładowaniem bioelektrycznym, a tym samym prowadzi do napadu padaczkowego. Epilepsja może zacząć dawać objawy w każdym wieku, a jej przyczyny u większości chorych pozostają nieznane.
Co może być przyczyną wystąpienia epilepsji?
- Dziedziczenie genetyczne – około 10-15% przypadków może być skutkiem obciążenia genetycznego.
- Zmiany prenatalne – dzieci są podatne na uszkodzenia mózgu przed narodzinami lub w trakcie porodu.
- Zaburzenia rozwojowe – zdarza się, że padaczka jest związana z zaburzeniami takimi jak autyzm lub neurofibromatoza.
- Choroby zakaźne – zapalenie opon mózgowych, AIDS, zapalenie mózgu mogą powodować padaczkę.
- Udar lub uszkodzenia mózgu powstałe na skutek gwałtownego uderzenia.
Leczenie i diagnostyka epilepsji
Diagnostyka epilepsji jest złożona. Powtarzające się symptomy należy skonsultować z lekarzem neurologiem, który przeprowadzi szczegółowy wywiad na temat przebytych napadów padaczkowych. Bardzo ważnym badaniem w diagnostyce epilepsji jest EEG, które wykrywa nieprawidłowe czynności elektryczne, które mogą pojawiać się w mózgu. Dodatkowo, lekarze bardzo często korzystają z tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, w celu dokładnego obejrzenia struktur mózgu.
Leczenie epilepsji polega na podawaniu przeciwpadaczkowych środków farmakologicznych. Warto wiedzieć, że leki są w stanie zapobiegać napadom padaczki, ale nie doprowadzą do wyleczenia przyczyny rozwoju choroby.
Jakie czynniki wywołują atak padaczki?
Wiele osób kojarzy atak padaczki z drgawkami i utratą przytomności. Nie jest to jednak oczywiste – w zależności od rodzaju schorzenia napad może przebiegać bezdrgawkowo, a jedynymi symptomami są zaburzenia mowy i mrowienie kończyn. Sytuacjami mającymi wpływ na wystąpienie napadu są:
- spożywanie alkoholu,
- zbyt mała ilość snu, zmęczenie,
- zbyt wysoki wysiłek fizyczny i psychiczny,
- infekcje (u dzieci drgawki ciała mogą być wywołane poprzez wysoką gorączkę),
- przebywanie w silnie naświetlonym pomieszczeniu z migającymi światłami.
Po ustaniu ataku padaczki, osoba chora najczęściej odczuwa silne zmęczenie, a także ból oraz zawroty głowy. Osoby chorujące na epilepsję, wraz z biegiem choroby często są w stanie określić, jakie sytuacje wywołują u nich napady.
Jak zachować się w trakcie padaczki?
Jeżeli ktoś z Twojego otoczenia zwierzy Ci się, że cierpi na epilepsję, lub ktoś Ci bliski właśnie otrzymał taką diagnozę, nie powinno to zmieniać Twojego „spojrzenia” na tę osobę. Jej potencjał, zalety i charakter pozostają niezmienione. Osobę z padaczką najczęściej niszczy nie sama choroba, a stygmatyzacja i lęk ludzi z jej otoczenia przed wystąpieniem napadu w ich obecności. Jeśli jesteś świadkiem ataku padaczki, przede wszystkim nie wpadaj w panikę. Z boku epilepsja może wyglądać przerażająco, jednak warto przełamać strach i udzielić pomocy osobie, która mierzy się z tą chorobą.
Co możesz zrobić?
- jeśli jesteś świadkiem ataku padaczki na ulicy - zablokuj ruch pieszych,
- usuń niebezpieczne przedmioty z otoczenia,
- nie powstrzymuj ataku,
- nie wkładaj nic do ust pacjenta,
- połóż osobę w pozycji bocznej, tzw. ustalonej, aby zapewnić odpowiednią drożność dróg oddechowych.
Kiedy należy wezwać pomoc?
Wezwij pomoc, jeżeli:
- jest to pierwszy napad padaczkowy,
- drgawki przedłużają się powyżej 5 minut,
- napady padaczkowe następują po sobie, a pacjent nie odzyskuje przytomności,
- atak ma kobieta w ciąży lub osoba z cukrzycą,
- dojdzie do urazu w czasie epizodu epilepsji.
Jesteś świadkiem ataku padaczkowego? Tego na pewno NIE rób!
- nie panikuj - drgawki podczas ataku to impulsy bioelektryczne, wysyłane do mięśni przez mózg,
- nie wkładaj niczego choremu do ust w trakcie ataku,
- nie powstrzymuj na siłę drgawek,
- nie krzycz i nie szarp chorego,
- nie stosuj sztucznego oddychania,
- nie podawaj nic do picia.
Po więcej interesujących treści z zakresu profilaktyki warto zajrzeć na stronę www.nfz-katowice.pl - w zakładce „Informacje” co tydzień zamieszczamy materiały edukacyjne, które w przystępny sposób omawiają najpopularniejsze schorzenia i problemy zdrowotne.