Francuska kolonia Piaski. Tu rytm życia wyznaczyła kiedyś kopalnia
Czeladź Piaski to fascynująca dzielnica, która kiedyś była francuską kolonią. Czeladź jest najstarszym miastem w Zagłębiu Dąbrowskim. Ma wspaniałą historię, piękny zabytkowy kościół św. Stanisława BM, odnowiony kilka lat temu rynek, a także kolonię robotniczą założoną przez Francuzów.
Dziś to część Zagłębia, w 1939 roku leżała w województwie kieleckim. Choć o tradycjach górniczych w tym mieście możemy już mówić tylko w czasie przeszłym, to kiedyś było zupełnie inaczej. Funkcjonowały tu dwie kopalnie: Czeladź i Saturn.
Piękną i chronioną przez konserwatora zabytków pamiątką po tych czasach jest wybudowana przez Francuzów kolonia (osiedle) górnicza Piaski. Idea była taka sama jak w Nikiszowcu. Chodziło o stworzenie nowoczesnego, zaspokajającego wszelkie potrzeby mieszkańców osiedla. Pierwsze domy powstały tutaj już w 1882 roku.
- Początki budowy datuje się na lata 80. XIX wieku. Badanie Piasków jest niezwykle trudnym zadaniem, ponieważ od wielu lat funkcjonują te same informacje, często błędne, niesprawdzone. W ogóle nie wiadomo, na czym się opierają. Dlatego podjęłyśmy się bardzo dogłębnego przebadania archiwów i ukazania zarówno powstawania zakładu przemysłowego, jakim była Kopalnia Czeladź i Patronackiego Osiedla Mieszkaniowego w nowym świetle, według najnowszych badań - mówi Stefania Lazar, historyk z Muzeum Saturn w Czeladzi.
Piaski to jedno z najbardziej oryginalnych założeń tego typu w naszym województwie, ale też jedno z najlepiej zachowanych. Do dzisiaj w Piaskach są budynki użyteczności publicznej, które fundowało towarzystwo bezimienne Kopalni Czeladź. To osiedle było niemal wyburzane w drugiej połowie XX w. częściowo, a mimo wszystko zachowało jeszcze swoją kompletność. Niewątpliwie to, co przyciąga na Piaski, to architektura, zupełnie odbiegająca od tego, co mamy w województwie, czyli śląskich familoków, a także od innych budynków znajdujących się w Zagłębiu Dąbrowskim. To bardzo charakterystyczne zestawienie cegły z kamieniem wapiennym, które daje bardzo ciekawy efekt artystyczny i bez wątpienia zasługuje na miano postindustrialnej perły w naszym województwie.
- Piaski były jedną z najbardziej atrakcyjnych dzielnic na terenie Zagłębia. Wiadomo, że wiele miejsc już nie istnieje, bo zostało zrównanych z ziemią. Dlatego powstał pomysł udokumentowania Piasków, jako dziedzictwa i wszystkich rzeczy, które stanowią absolutnie coś wyjątkowego- mówi Krystian Niedbała, fotograf. Jego zdjęcia ilustrują najnowszą publikację o koloni Piaski "Osiedle patronackie Piaski. Historia i architektura".
