Gmina Kroczyce
Raj dla wspinaczy, ornitologów i grzybiarzy
Jako początki istnienia Gminy Kroczyce uważa się pierwszą połowę XIX wieku. Jednak w swych tradycjach historycznych sięga
epoki średniowiecza. Leży w zespole Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego w powiecie zawierciańskim. Położona w obrębie rzek Krztyni i Białki stanowi jeden z najatrakcyjniejszych terenów Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej zwany „Perłą polskiego krajobrazu”, zapewnia atrakcje krajobrazowe, przyrodnicze i turystyczne. Występują tu ostańce skalne, jaskinie, malownicze trasy i szlaki turystyczne wiodące przez najpiękniejsze rejony Jury. Na urokliwość krajobrazu gminy wpływa niezwykła szata roślinna. Obok gruntów typowych dla rejonów górskich znajdują się tu stanowiska ciepłolubnej roślinności stepowej, bagiennej i wodnej. Jest to również teren obfitujący w owoce leśne, a przede wszystkim grzyby. Dla ornitologów to ptasi raj!
Na Krztyni i Białce w sąsiedztwie kompleksów leśnych zlokalizowane są zbiorniki wodne, tak nieliczne na obszarach Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Malownicze tereny, niepowtarzalne krajobrazy, czyste środowisko i zdrowe powietrze, a przede wszystkim spokój, dają możliwość prawdziwego wypoczynku. Miejscowe warunki sprzyjają także aktywnym jego formom. Można tu uprawiać rekreacyjne kolarstwo szosowe, narciarstwo, wspinaczkę skałkową, sporty wodne, biegi terenowe, zawody wędkarskie, a także jeździć konno.
Powierzchnia gminy wynosi 11015 ha. Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych zajmuje powierzchnię 10364 ha, która w 94% należy do Gminy Kroczyce. W obrębie Zespołu na terenie naszej gminy wyróżniono obszary podlegające szczególnej ochronie, są to: Park Krajobrazowy „Orlich Gniazd”. Obszar chronionego krajobrazu stanowiący strefę ochronną - otulinową parku i rezerwat geologiczny „Góra Zborów”. Na terenie gminy w 19 miejscowościach mieszka około 6,3 tys. osób. Wg GUS w ostatnich latach gmina Kroczyce jest najchętniej odwiedzaną na pobyt dwu- lub kilkudniowy gminą powiatu zawierciańskiego. Liczba turystów odwiedzających naszą gminę wzrasta z roku na rok, szacuje się, że rocznie odwiedza nasze tereny 50 tys. turystów. Imprezy organizowane na terenie gminy corocznie przyciągają ogromną liczbę gości, nie tylko mieszkańców powiatu. Mieszkańcy gminy czynnie uczestniczą w życiu społecznym. Panie z Kół Gospodyń Wiejskich jak i panowie z Ochotniczej Straży Pożarnej spotykają się, podtrzymując tradycje. W życie społeczne angażuje się także młodzież, czego dowodem są choćby występy Zespołu Pieśni i Tańca „Ziemia Kroczycka”, który może się pochwalić licznymi nagrodami i wyróżnieniami. Zespół poprzez swą działalność uświetnia niemal każdą lokalną imprezę. A Lokalny Klub Sportowy „Skalniak” osiąga coraz większe sukcesy w rozgrywkach piłkarskich.
KGW Biała Błotna
Koło powstało w 2009 roku, przewodniczącą jest Jadwiga Machelska. Obecnie liczy 18 pań. Przy kole działa zespół śpiewaczy „Bielanki". Panie kultywują tradycje regionalne. Od trzech lat Panie występują na przeglądach regionalnych min. w Suszcu gdzie udało się zdobyć pierwszą nagrodę.
Pstrąg Biało Błotny faszerowany swojskim twarogiem z kolorowym ryżem
Składniki:
2 pstrągi patroszone,
2 łyżki oliwy z oliwek,
1 czerwona cebula,
1 ząbek czosnku,
1 kromka chleba bez skórki,
1 łyżka ostrej musztardy,
1 pęczek natki pietruszki,
10 dkg swojskiego twarogu,
1 cytryna,
1 szklanka ryżu,
1 cebula,
1 jajko,
1 łyżeczka curry,
1 szklanka wody,
sól, pieprz.
Sposób przygotowania:
Czerwoną cebulę i ząbek czosnku siekamy
w kostkę - przesmażamy na dwóch łyżkach
oliwy, ok. 2-3 min. Chlebek kroimy w kostkę,
mieszamy z podsmażoną cebulką i czosnkiem,
dodajemy startą skórkę z cytryny
oraz odrobinę soku z cytryny. Następnie dodajemy
twaróg, musztardę, jajko, doprawiamy
solą i pieprzem. Całość mieszamy, dodając
posiekaną natkę pietruszki.
Pstrąga filetujemy, przyprawiamy solą, pieprzem,
następnie faszerujemy przygotowanym
farszem. Owijamy w folię i pieczemy
w 180 stopniach ok. 15-20 min.
Na rozgrzanej oliwie szklimy cebulę i czosnek,
a następnie dodajemy suchy ryż i jedną
łyżeczkę curry, mieszamy, zalewamy wodą,
przykrywamy i gotujemy aż woda odparuje.
KGW w Dzibicach
Powstało w 2011 roku . Koło zajmuje się nie tylko kultywowaniem tradycji regionalnych, ale także organizacją zajęć dla mieszkańców wsi. Gospodynie słyną ze słodkich wypieków które można chłonąć min. na wieczorkach literackich, organizowanych przez KGW. Do celów koła należy także działalność charytatywna.
Pieczonki z żebra sołtysa
Składniki:
3 kg ziemniaków,
70 dkg boczku wędzonego,
4 średnie cebule,
3-4 buraki,
2 marchewki,
3 łyżki smalcu,
przyprawy do smaku (sól, pieprz),
1 kg żeberek,
4 liście z kapusty białej.
Marynata do żeberek:
2 l wody,
4 płaskie łyżki soli,
5 liści laurowych,
10 ziaren pieprzu,
10 ziaren ziela angielskiego.
Zagotować zalewę. Żeberka zalać przestudzoną
zalewą i dodać główkę cebuli, pokrojoną
w plastry. Żeberka pozostawić w zalewie
na 3-4 dni w chłodnym miejscu.
Sposób przygotowania:
Ziemniaki, buraki, marchew obieramy i płuczemy.
Boczek kroimy w kostkę,
natomiast cebulę kroimy w plastry. Wszystkie
składniki układamy warstwami w żeliwnym
kociołku (wcześniej wysmarowanym
smalcem) łącznie z żeberkami. Przyprawiamy
solą i pieprzem. Na wierzch kładziemy
liście z kapusty. Pieczemy na ognisku,
ok. 40-50 min na wolnym palenisku.
Po upieczeniu wykładamy na talerze i podajemy
ze zsiadłym mlekiem.
KGW w Kostkowicach
Działa od września 2011r. i aktualnie liczy 18 członkiń. Kostkowianki przyczyniają się do rozwoju swojej wsi i kultywowania tradycji regionalnych. Funkcję przewodniczącej koła pełni Pani Edyta Jędruszek.
KGW Kostkowice bierze czynny udział w wielu przedsięwzięciach i imprezach organizowanych na terenie gminy, powiatu i województwa oraz współpracuje w znacznym stopniu z innymi kołami z terenu swojej gminy. Panie uczestniczą w kursach rękodzieła, warsztatach śpiewaczych, różnego typu pogadankach. Przy kole został powołany do życia zespół wokalny pod nazwą „Kostkowianki”. Zespół występuje na różnego rodzaju przeglądach i spotkaniach muzycznych.
KGW Kostkowice prowadzi również swoją stronę internetową, na której zamieszczone są m.in. zdjęcia i filmy z imprez organizowanych przez koło, aktualne informacje, ogłoszenia.
Modre gołąbki w sosie borowikowym
Składniki na gołąbki (ok. 15 sztuk):
30 dag mięsa wołowego,
30 dag mięsa wieprzowego,
1 saszetka kaszy perłowej,
garść suszonych grzybów,
sól, pieprz, ziele angielskie, liść laurowy,
bulion warzywny 1 l (2 marchewki, 0,5 selera,
2 korzenie pietruszki, 2–3 liście kapusty
włoskiej, 1 por, 1 cebula, do tego liść laurowy,
2 ziarna ziela angielskiego, zalewamy
ok. 2 l zimnej wody, gotujemy na małym ogniu
przez ok. godzinę),
1 jajko,
1 główka kapusty czerwonej.
Składniki na sos:
ok. 20 dag borowików (mogą być mrożone),
1 łyżka masła,
1 cebula,
śmietana 30% 0,25 ml,
sól, pieprz.
Sposób przygotowania:
Mięsa mielimy w maszynce. Kaszę gotujemy
ok. 15 -20 min w osolonej wodzie. Grzyby
dusimy na oliwie. Wszystkie składniki
mieszamy razem, dodajemy jajko i przyprawiamy.
Z kapusty wycinamy środek. Wstawiamy
całą główkę do garnka z osoloną wodą
i gotujemy. Jak liście będą miękkie, wyciągamy
po jednym i w ciepłe zawijamy gotowy
farsz. Gotowe gołąbki układany
w garnku, zalewamy bulionem warzywnym,
dodajemy liść laurowy, ziele angielskie.
Dusimy ok. 40 min. Jak będą miękkie, wyciągamy,
układamy na talerzu i polewamy
sosem borowikowym.
Wykonanie sosu:
Cebule smażymy na maśle, dodajemy borowiki,
przyprawiamy. Podlewamy wodą,
dusimy ok. 20 min. Dodajemy śmietanę
i chwilę gotujemy.
Wykonanie: ok. 30 min.
Gotowanie 40 min.
Porcje: ok. 15 gołąbków.
KGW w Kroczycach
Powstało w latach pięćdziesiątych. Obecnie funkcję przewodniczącej pełni Alina Turlej, a w organizacji działa 20 pań. Panie wspólnie kultywują tradycje i urozmaicają życie na wsi, chętnie biorąc udział w konkursach i przeglądach. To co wyróżnia Koło spośród pozostałych to tworzenie palm wielkanocnych. Dodatkową działalnością jest również haftowanie. Czynnie uczestniczą w uroczystościach gminnych i kościelnych. Reprezentują gminę między innymi na uroczystościach dożynkowych.
Biała Polewka Kroczycka
Składniki:
2 litry maślanki (może być np. Mrągowska)
30 dkg wędzonego boczku
1 cebula
1 szklanka śmietany 30%
3 łyżki mąki (do przygotowania zawiesiny)
sól, pieprz do smaku
1,5 kilograma ziemniaków
pęczek szczypiorku
Sposób przygotowania:
Boczek pokroić w drobną kostkę, podsmażyć
na rumiano, dodać cebulę również pokrojoną
w kostkę i zeszklić (część zostawiamy
na dekorację potrawy). Wlewamy maślankę,
mieszamy ciągle aż do zagotowania.
Następnie dodajemy zawiesinę – mąkę
rozrobioną ze śmietaną. Doprawiamy solą
i pieprzem. Ziemniaki gotujemy osobno,
tłuczemy. Podajemy w głębszym naczyniu,
pół części ziemniaków pół polewki. Posypując
(dekorując) na wierzchu szczypiorkiem
oraz okraszając boczkiem.
Kućmok Jurajski
Składniki:
1,5 kg ziemniaków,
0,5 kg wędzonego boczku lub wędzonego
pogdardla,
0,40 dkg kiełbasy,
2 cebule,
2 łyżki mąki,
2 jajka,
sól, pieprz, pieprz cayenne.
Sposób przygotowania:
Boczek, kiełbasę, cebulę podsmażamy.
Ziemniaki ścieramy na tarce o średnich oczkach,
odlewamy nadmiar wody, dodajemy
przyprawy, mąkę i jajka. Mieszamy i łączymy
masę z boczkiem, kiełbasą, cebulą. Wykładamy
na blachę, pieczemy aż do zrumienienia
(przez ok. 1,5 h) w temperaturze 175 stopni.
Smacznego!
KGW Lgota Murowana
Reaktywacja koła nastąpiła w 2012 roku, a tradycja organizacji sięga lat 70 – tych ubiegłego wieku. Obecnie przewodniczącą jest Zenona Brewka. Aktywnie działają tam trzy pokolenia pań: babcie, córki i wnuczki. Panie z Lgoty Murowanej biorą udział w przeglądach śpiewaczych, konkursach kulinarnych. Opiekują się kapliczkami położonymi w ich miejscowości. Gospodynie rozwijają swoje umiejętności rękodzielnicze podczas rozmaitych warsztatów, na przykład filcowania.
Wilcze kluchy
Ciasto
1,5 kg ziemniaków,
0,5 szklanki mąki ziemniaczanej,
1 szklanka mąki pszennej,
1 łyżeczka soli,
1 jajko.
Kilogram ziemniaków ugotować w osolonej
wodzie. Ostudzić, przecisnąć przez praskę,
Resztę ziemniaków zetrzeć na tarce i odsączyć.
Dodać ugotowane ziemniaki, jajko,
obie mąki i sól. Dobrze wyrobić.
Farsz
0,5 kg łopatki wieprzowej,
0,5 kg wołowiny bez kości,
3 średnie cebule,
1 jajko,
majeranek, czosnek, vegeta, oregano, sól,
pieprz - do smaku,
1 marchew,
1 pietruszka,
1 seler (mały),
olej.
Sposób przygotowania:
Mięsa ugotować w osolonej wodzie z warzywami.
Osączyć i ostudzić. Cebule posiekać,
zeszklić na oleju. Zmielić razem z mięsami.
Dodać jajko, przyprawić do smaku.
Dobrze wyrobić. Z ciasta uformować placki,
ułożyć farsz, zlepić, formując podłużne kluchy.
Włożyć do osolonego wrzątku. Po wypłynięciu
gotować ok. 15 minut. Można podawać
z boczkiem.
KGW w Podlesiach
Powstało aby przyczyniać się do rozwoju miejscowości i kultywowania regionalnych tradycji. Działalność Pań, to przede wszystkim udział w uroczystościach, festynach, dożynkach I innych imprezach organizowanych w Gminie. Koło zasłynęło z 2 potraw, które zostały wpisane przez Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na Listę Produktów Tradycyjnych. Są to kluchy połom bite i zalewajka. Za te potrawy otrzymało także nominację do nagrody „Perła 2011 ”.
Kluchy połom bite
Składniki:
ziemniaki,
mąka,
sól,
omasta: słonina, boczek surowy lub wędzony,
potrzebna również poła do wyrobienia.
Sposób przygotowania:
Ziemniaki obieramy, płuczemy i wstawiamy
do wody, żeby się gotowały, solimy. Następnie,
gdy są półmiękkie, odcedzamy trochę
wody i zasypujemy mąką pszenną
i prażymy. Gdy są już uprażone, wyrabiamy
drewnianą pałką. Należy długo wyrabiać,
aby powstała gładka masa, a kluchy były
puszyste. Następnie polewamy wcześniej
przyrządzoną omastą ze słoniny i boczku.
Potrawę można również podawać ze zsiadłym
mlekiem i kiszonym ogórkiem.
KGW Pradła
Panie rozpoczęły swoją działalność w 2009 roku jako Stowarzyszenie Kobiet „Iskra” które liczyło wówczas 30 członkiń. Po trzech latach, stowarzyszenie przekształciło się w Koło Gospodyń Wiejskich. Przewodniczącą jest Beata Sochacka. Panie uczestniczą w spotkaniach organizowanych i imprezach organizowanych nie tylko w naszej gminie, chętnie wyjeżdżą na konkursy takie jak „Śląskie Smaki”. W 2016 roku wygrały konkurs kulinarny na najlepszą kluchę podczas kroczyckiego Święta Kluchy.
Leśny przysmak, czyli gulasz z dziczyzny
Składniki:
szynka lub łopatka z dzika ok. 1,5 kg,
2 cebule,
4-5 ząbków czosnku,
5-6 borowików świeżych lub mrożonych,
10 dag mąki,
1 czerwona, 1 żółta papryka,
1-2 łyżki musztardy sarepskiej lub kozackiej,
1-2 łyżki koncentratu pomidorowego
250 ml czerwonego wytrawnego wina,
woda
przyprawy: sól, pieprz, papryka mielona
słodka, liść laurowy, kminek, jałowiec, ziele
angielskie, majeranek,
kasza gryczana,
buraczki ok. 1 kg,
przyprawy: ocet, sól, cukier (do smaku),
ok. 10 dkg mrożonych malin.
Sposób przygotowania:
Skruszone mięso z dzika pokroić w kostkę
o bokach około 2 cm, przełożyć do miseczki,
dodać przyprawy i odstawić na 1 godzinę
w chłodne miejsce. Po godzinie oprószyć
mięso mąką. Rozgrzać smalec na patelni,
wrzucić mięso i smażyć, mieszając
tak, aby mięso się zarumieniło.
Zarumienione mięso przełożyć do rondla,
na tym samym tłuszczu zaszklić cebulę.
Borowiki gotujemy do miękkości w osolonej
wodzie. Cebulę przełożyć do mięsa, wlewamy
wywar z borowików, szklankę czerwonego
wytrawnego wina oraz odrobinę wody
(ok. 1 cm płynu powyżej mięsa), dusimy
do miękkości. Dodać pozostałe przyprawy.
W międzyczasie gotujemy kaszę gryczaną
w osolonej wodzie. Po 30 minutach dodajemy
przesmażoną paprykę. Gdy gulasz będzie
miękki, należy dodać koncentrat pomidorowy.
Dusić jeszcze około 5 minut.
Buraki gotujemy do miękkości, ścieramy
na tarce o grubych oczkach. Dodajemy sól,
ocet i cukier (do smaku) oraz mrożone maliny.
Gulasz podajemy z kaszą gryczaną
i buraczkami.
KGW Szypowice
Koło działa od 11 lat. Początkowo było pięć pań, ale koło rozwijając swoją działalność, przyciągnęło większą ilość osób, i w chwili obecnej działa tam 16 pań. Przewodniczącą jest pani Dorota Cupiał. Panie zajmują się kultywowaniem tradycji rękodzielniczych, organizują spotkania dla mieszkańców, uczestniczą w wydarzeniach kościelnych i gminnych. Biorą udział w przeglądach oraz festiwalach.
Rosół na zielonych gąskach
Składniki (porcja dla 4 osób):
3 l wody
70 dag świeżych zielonych gąsek (najlepsze
z szypowickich piasków)
1 szt. selera
2 szt. marchwi
2 szt. przypieczonej cebuli
3 szt. liścia laurowego
3 szt. ziela angielskiego
zielenina: pietruszka, seler, por
sól, pieprz
12 szt. małych ziemniaczków (preferowany
gatunek z szypowickich gruntów)
Sposób przygotowania:
Grzyby moczymy w zimnej wodzie z dodatkiem
soli, a następnie dokładnie płuczemy
pod bieżącą wodą. Do garnka nalewamy 3 l
wody, dodajemy obrane warzywa i zieleninę
oraz przypieczoną cebulę, ziele angielskie,
liść laurowy (część zielonej pietruszki zostawiamy
do dekoracji). Gotujemy ok. 20
min. Ugotowane warzywa odcedzamy.
Do gotowego wywaru warzywnego dodajemy
przygotowane gąski zielone. Gotujemy
ok. 40 min na wolnym ogniu. Przyprawiamy
solą i pieprzem według uznania. Obrane
ziemniaczki gotujemy osobno w osolonej
wodzie do miękkości.
Podajemy:
3 małe ziemniaczki zalewamy ugotowanym
bulionem. Dekorujemy świeżą posiekaną
zieloną pietruszką i posiekaną ugotowaną
marchewką.
Czas przygotowania: ok. 14 min.
Porcja dla 4 osób.
Serdecznie zapraszamy na nasze specjały!