Jan Miodek: Traper – traperzy
W jednej z recenzji filmowych czytam: „Wszyscy jesteśmy dzikusami” – te słowa z tabliczki zawieszonej przez francuskich traperów na szyi martwego Indianina mogłyby być mottem „Zjawy”, „Po raz pierwszy z historią heroicznego trapera Amerykanie zapoznali się w 1825 roku”, „W scenie ataku Indian na obóz traperów kamera najpierw ukazuje dziki lęk myśliwych”.
We fragmentach tych mamy formę liczby pojedynczej traper i odpowiadającą jej postać pluralną traperzy. Od lat na gramatyczną zasadność tej pary wyrazowej zwraca mi uwagę wielu użytkowników polszczyzny.
Traper (ang. trapper, od trap „pułapka, sidła”) – „amerykański myśliwy polujący na zwierzęta futerkowe, często za pomocą sideł
A jak mogłoby być inaczej?! – zapytają Państwo. Mogłoby, bo większość anglicyzmów – łącznie z tworem ostatnich miesięcy, jakim są milenialsi (z łac. mille „tysiąc” – „pokolenie ludzi urodzonych w latach 1980-2000”) – podlega w naszym języku tzw. depluralizacji: oto angielską formę liczby mnogiej z końcówką pluralną –s odbieramy jak twór liczby pojedynczej, a urabiając od niej naszą liczbą mnogą, dodajemy polskie końcówki tejże liczby: –i, -y, np. ang. Eskimo (l. poj.) – Eskimos (l. mn.), ang. commando (l. poj.) – commandos (l. mn.) czy ang. drop (l. poj.) – drops (l. mn.) to w języku polskim odpowiednio pary Eskimos
– Eskimosi, komandos – komandosi, drops – dropsy, w których nasze mianowniki liczby mnogiej Eskimosi, komandosi, dropsy zawierają aż dwie końcówki pluralne: angielską –s i polską –i, -y. Do szeregu zaś Eskimosi, komandosi, dropsy, milenialsi moglibyśmy dołączyć takie strukturalnie identyczne brzmienia, jak kulisi, keksy, Bitelsi, Rangersi, Animalsi, bambusy, fotosy, Hindusi, Zulusi, kiksy, klipsy, komiksy, kraksy, skunksy, slumsy.
Od singularnego brzmienia traper tworzymy postać pluralną traperzy, a nie mamy pary „trapers” – „trapersi”
Z tej serii wyłamało się stare zapożyczenie traper (ang. trapper, od trap „pułapka, sidła”) – „amerykański myśliwy polujący na zwierzęta futerkowe, często za pomocą sideł, pułapek itp.”: jak wszyscy słyszymy i co potwierdziły cytaty z początku dzisiejszego odcinka, od singularnego brzmienia traper tworzymy postać pluralną traperzy, a nie mamy pary „trapers” – „trapersi”.