Żółw błotny to gatunek zagrożony wyginięciem. Fot. shutterstock/Miroslav Hlavko
23 maja obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Żółwia. W Polsce występuje jeden rodzimy gatunek - żółw błotny.
Jednak, aby krajowy żółw przetrwał potrzebne jest mu wsparcie człowieka. Dlaczego? Niekorzystnie na populację żółwia wpływa zarastanie łąk i polan drzewami oraz presja drapieżników. Ze względu na niewielką populację został wpisany do Polskiej czerwonej księgi zwierząt, jako gatunek bardzo silnie zagrożony wyginięciem, już w 1935 r. został objęty ścisłą ochroną. Od kilkunastu lat jest realizowany program ochrony, a jednym z jego liderów jest Poleski Park Narodowy. Także w Lasach Państwowych jest prowadzona czynna ochrona gatunku.
Prawdopodobnie największa populacja tego gada, ok. 1500 żółwi, występuje na Polesiu, głównie w nadleśnictwach Sobibór, Chełm i w Poleskim Parku Narodowym.
Żółwie błotne (Emys orbicularis) żyją również w radomskim Nadleśnictwie Kozienice, to druga pod względem wielkości populację w Polsce. Na podwórku tamtejszej izby dydaktyczno-muzealnej żyją zwierzęta, które trafiły tu jako osobniki chore, ranne, osłabione. W naturze mogłyby sobie nie poradzić.
Na Mazowszu żółwie można spotkać w rezerwacie przyrody Borowiec w Nadleśnictwie Zwoleń. Łącznie jest ich tam około stu. Jest tam realizowany projekt ochrony mokradeł, a żółwie są związane z obszarami wodno-błotnymi. Natomiast w mazurskiej ostoi gatunku żyje ich kilkaset.
Specjalnie utworzone dla tych gadów stanowisko znajduje się w katowickim Nadleśnictwie Siewierz. Przypomnijmy, że sześć żółwi błotnych zostało wypuszczonych w sierpniu 2019 r. Oczko wodne ma maksymalną głębokość ok. 2 m, otoczenie nawiązuje do naturalnych ekotonów wodno-lądowych, a obiekt jest zabezpieczony przed ewentualnym oddalaniem się żółwi oraz umożliwia prowadzenie obserwacji przez odwiedzających.
W ostatnim dniu roku 2022, w Wielkopolsce powstał rezerwat przyrody „Czarne Doły” o powierzchni ponad 120 ha, z czego ponad 90 ha znajduje się na terenie Nadleśnictwa Karczma Borowa. Chroni on właśnie stanowisko występowania żółwia błotnego. To nie pierwszy rezerwat w tej okolicy, żółwie chronione są tutaj już od ponad czterdziestu lat. W 1974 r. na potrzeby ochrony żółwia wyłączono ponad 4 ha lasu. Aktualnie w niewielkim wąwozie z małym zbiornikiem wodnym na terenach Nadleśnictwa Karczma Borowa znajduje się największa na terenie RDLP w Poznaniu grupa tych rzadkich gadów.
Poza niekontrolowanym wzrostem roślinności największym zagrożeniem dla żółwi są drapieżniki – głównie lisy, które rozkopują gniazda w poszukiwaniu jaj. Ponadto młode żółwie są łatwym kąskiem dla lisów, jenotów czy kun oraz krukowatych.
